Selanik Mülkiye Rüştiyesine Atatürk Ne Zaman Gitti? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Perspektifinden Bir İnceleme
Selanik, Osmanlı İmparatorluğu’nun önemli şehirlerinden biri olarak tarih boyunca pek çok değişim yaşamıştır. Bu şehir, sadece siyasi ve kültürel açıdan değil, toplumsal yapısı bakımından da birçok ilginç örneğe sahiptir. Atatürk’ün, Selanik Mülkiye Rüştiyesine gittiği dönemdeki toplumsal yapıyı anlamak, bugünün sosyal adalet ve toplumsal cinsiyet bağlamında oldukça önemli bir duruş sergiliyor. Selanik Mülkiye Rüştiyesine Atatürk ne zaman gitti sorusu, bir dönemin sosyo-politik yapısının izlerini sürmekle kalmaz, aynı zamanda günümüzde hala devam eden cinsiyet eşitsizliği ve çeşitliliğe bakış açılarımızı da sorgulamamıza neden olur. Bu yazıda, o dönemi ve günümüzü, sokakta, iş yerlerinde ve toplu taşımada gördüğüm sahnelerle bağdaştırarak inceleyeceğim.
Atatürk’ün Selanik Mülkiye Rüştiyesine Gittiği Dönem
Atatürk, Selanik Mülkiye Rüştiyesi’ne 1896 yılında gitti. Bu okul, dönemin gençlerinin eğitim aldığı önemli kurumlardan biriydi. Atatürk’ün bu okulda aldığı eğitim, onun toplumsal yapıyı, farklı sınıfları ve halkları anlamasını sağlayan bir temel oluşturdu. Bu dönemde Selanik, Osmanlı İmparatorluğu’nun kozmopolit yapısını yansıtan bir şehir olarak pek çok farklı etnik kökenden insanı barındırıyordu. Ancak, o dönemde kadınların eğitimdeki yeri oldukça sınırlıydı. Selanik Mülkiye Rüştiyesi’ne kadınların kabul edilmediği bir dönemde, toplumsal cinsiyet eşitsizliği çok daha belirgindi.
Günümüzde Toplumsal Cinsiyet ve Çeşitliliğin İzdüşümleri
Günümüzde, Selanik’te Atatürk’ün eğitim aldığı dönemin izleri, toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adaletle ilgili hala önemli soruları gündeme getiriyor. Her gün İstanbul’un sokaklarında yürürken, toplumsal eşitsizliğin ve cinsiyet ayrımcılığının ne kadar içselleşmiş olduğunu gözlemliyorum. Bir sabah toplu taşımada gördüğüm bir sahne hala aklımda: Bir kadın, ağır bir çanta ile otobüse biniyor, fakat arkasındaki genç adam, koltuğu bırakmak yerine gözlerini telefondan ayırmadan devam ediyor. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin en bariz örneklerinden biri, kadınların toplu taşıma gibi alanlarda karşılaştığı fiziksel ve psikolojik yüklerdir. Atatürk’ün o dönemdeki eğitim süreci, bu tür ayrımcılıklara karşı bir farkındalık yaratmada ve toplumsal yapıyı dönüştürmede ne kadar önemli bir rol oynamışsa, günümüzde de bu tür ayrımların ortadan kalkması adına benzer bir mücadele gerekiyor.
Eğitim ve Cinsiyet Eşitsizliği
Eğitim, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin en çok hissedildiği alanlardan biridir. Selanik Mülkiye Rüştiyesi’nde olduğu gibi, günümüzde de bazı okullarda cinsiyet rollerine dayalı çok belirgin ayrımlar görüyoruz. Öğretmenlerin, öğrencilere farklı cinsiyetlere göre davranış biçimleri sergilemesi, bu eşitsizliğin bir yansımasıdır. Ancak, sosyal adalet ve çeşitliliği savunan bir toplumda, eğitim sisteminin bu ayrımları ortadan kaldırması gerekiyor. Son yıllarda, Türkiye’de ve dünyada artan kadın hakları savunuculuğu, bu konuda önemli adımlar atılmasına yol açtı. Ancak hâlâ kadınların karar alma süreçlerine katılımı, erkeklerle aynı şartlar altında çalışabilmesi gibi konularda çok yol kat edilmesi gerekiyor.
Farklı Grupların Selanik Mülkiye Rüştiyesine Atatürk’ün Gittiği Zamanla İlişkisi
Atatürk’ün gittiği dönemdeki eğitim yapısının bugüne etkilerini düşündüğümde, sadece kadınlar değil, farklı etnik ve kültürel gruplar da toplumsal yapının dışında kalıyordu. Selanik, hem Osmanlı İmparatorluğu’nun bir parçası olarak çok kültürlü bir yapıya sahipti, hem de o dönemin eğitim anlayışı, çoğunlukla belirli bir kesime hitap ediyordu. Bu noktada, bugün hala İstanbul sokaklarında gözlemlediğimiz farklı kültürlerin, etnik grupların birbirlerine yakın durmaları, bazen ayrımcılığa uğramaları, bazen de kaynaşarak güçlü bir toplumsal yapı kurmaları, o dönemin izlerinin yansıması gibi görünüyor.
Sosyal Adalet ve Geleceğe Yönelik Umutlar
Selanik Mülkiye Rüştiyesi’ne Atatürk’ün gittiği dönem, toplumsal cinsiyet ve çeşitlilik anlamında oldukça dar bir perspektife sahipti. Ancak, bu tarihsel geriye doğru bakıldığında, gelecekte çok daha eşitlikçi bir toplum yaratma konusunda umutlanmak mümkündür. Özellikle gençler arasında artan toplumsal cinsiyet eşitliği, çeşitliliği ve sosyal adaleti savunma bilinci, bugünün ve yarının toplumunu şekillendirecek temel faktörler olacaktır.
Selanik’teki gibi çok kültürlü bir yapıya sahip bir şehirde büyüdüğümüz için, İstanbul’un sokaklarında her gün karşılaştığım farklı insan grupları, bana her an bu sorumluluğu hatırlatıyor. Bir gün, aynı otobüste seyahat eden bir kadın ve bir erkeğin eşit haklara sahip olduğu bir dünya hayal ediyorum. Atatürk’ün o dönemdeki eğitim sürecine benzer bir eğitimle, toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve çeşitlilik konusunda daha bilinçli nesiller yetiştirmek, belki de bu hayali gerçeğe dönüştürebilir.
Sonuç
Selanik Mülkiye Rüştiyesi’ne Atatürk’ün gittiği dönem, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin ve çeşitliliğin en belirgin olduğu zamanlardan biriydi. Ancak, bu geçmişe bakarak, bugün ve gelecekte toplumsal adaletin nasıl sağlanabileceği üzerine düşünmek çok önemli. Sokakta gördüğümüz her ayrımcılık, toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve çeşitlilik meselesi, aynı zamanda sosyal adaletin de temelini atıyor. Gelecek nesillerin daha eşitlikçi bir toplum yaratacaklarına olan inancımla, bu soruları sormaya ve üzerinde düşünmeye devam edeceğim.